۲۵ آبان ۱۳۹۳
نقشه جامع علمی کشور
فصل اول:
1-1. ارزشهای بنیادین نقشه جامع علمی کشور
مبانی ارزشی نظام علم و فناوری کشور بر پایۀ مبانی نظری که در مجموعۀ اسناد پشتیبان نقشۀ جامع علمی کشور ارائه شده، استوار است و به مثابۀ روح حاکم بر حرکت علمی کشور بوده و مشخص کنندۀ جهتگیریهای نظام، اولویتها و باید و نبایدها در عرصههای آموزش، پرورش، پژوهش و فناوری است. مهمترین این ارزشها عبارتند از:
1. حاکمیت جهانبینی توحیدی اسلام در کلیۀ ابعاد علم و فناوری؛
2. علم هدایتگر و هدفمندی آخرتگرایانۀ علم و فناوری؛
3. عدالتمحوری، پرورش استعدادها و دستیابی همگان به خصوص مستضعفین در حوزه علم و فناوری، و تقویت خلاقیت، نوآوری و خطرپذیری در علم؛
4. کرامت انسان با تکیه بر فطرت حقیقتجو، عقلگرا، علمطلب و آزادگی وی؛
5. آزاداندیشی و تبادل آرا و تضارب افکار (جدال احسن)؛
6. توجه به اصل عقلانیت، تکریم علم و عالم، ارزشمندی ذاتی علم و ضرورت احترام حقوقی و اخلاقی به آفرینشهای فکری علمی؛ ودستاوردهای علمی بشری و بهرهگیری از آنها در چارچوب نظام ارزشی اسلام؛
7. علم و فناوری کمال آفرین، توانمندساز، ثروتآفرین و هماهنگ با محیط زیست و سلامت معنوی، جسمی، روانی و اجتماعی آحاد جامعه؛
8. ایجاد تحول بنیادین علمی بخصوص در بازبینی و طراحی علوم انسانی در چارچوب جهانبینی اسلامی؛
9. تعامل فعال و الهامبخش با محیط جهانی و فرآیندهای توسعۀ علم و فناوری در جهان؛
10. اخلاقمحوری، تقدم مصالح عمومی بر منافع فردی و گروهی، تقویت روحیۀ تعاون و مشارکت و مسئولیتپذیری آحاد جامعۀ علمی و نهادهای مرتبط با آن.
1-2. ویژگیهای اصلی الگوی نظام علم، فناوری و نوآوری
الگوی مناسب نظام علم، فناوری و نوآوری ویژة جامعه ایرانی كه به دنبال احیای فرهنگ و ایجاد تمدن نوین اسلامی ـ ایرانی است باید ویژگیهای اصلی زیر را داشته باشد :
1. تركیب عرضهمحوری و تقاضامحوری: با توجه به اهداف، آرمانها و اولویتهای بلندمدت نظام و کافی نبودن تقاضاهای بخشهای اقتصادی و صنعتی از موارد مذکور، از برخی حوزههای اولویتدار باید حمایت اختصاصی شود. این وجه از نظام علم و فناوری معطوف به تولید و عرضة دانش بر مبنای اهداف و آرمانهای جامعه است. از سوی دیگر افزایش تقاضای نظامهای فرهنگی، سیاسی، صنعتی و اقتصادی ملی و فراملی و در نتیجه تجاریكردن دانش و فناوری، اهمیت ویژهای در پیشرفت همه جانبه و پایدار کشور دارد. بنابراین، الگوی مناسب برای نظام علم و فناوری جامعة ایرانی در این زمینه تركیبی از الگوهای عرضهمحوری و تقاضامحوری است.
2. اجتماع دو رویکرد برونمداری و درونمداری: نظام علم و فناوری جامعة ایرانی از نظر توجه به نیازها، قابلیتها و ظرفیتهای بومی و مزیتهای نسبی کشور، درونمدار است. از سوی دیگر با توجه به فرصتهای پیشرو در جهان و کشورهای اسلامی، مشاركت علمی و فناوری فعال با جهان اسلام و سایر کشورها داشته و بنابراین در این زمینه برونمدار است.
3. تلفیق آموزش با تربیت، پژوهش و مهارت: از آنجا که علم و عمل توأمان، عامل پیشرفت همهجانبه و پایدار کشور است، باید الگوی تفكیكی حاكم بر نظام فعلی علم و فناوری به سرعت در جهت الگویی تلفیقی تحول یابد. بدین منظور این تلفیق باید از آموزش ابتدایی آغاز و در تمام دورههای آموزشی ادامه یابد و در نتیجه الگوی آموزشی حافظهمدار فعلی جای خود را به الگوی مبتنی بر یادگیری دانش به همراه تربیت انسانها، پرورش مهارتها و پژوهش خواهد داد. در نظام آموزش عالی نیز رویکرد پژوهشمحوری تقویت خواهد شد.
فصل دوم:
وضع مطلوب علم و فناوری
وضع مطلوب علم و فناوری بر مبنای وضع موجود علم و فناوری و تحلیل نقاط قوت، ضعف، فرصتها و تهدیدها كه در مجموعه اسناد پشتیبان نقشه جامع علمی آمده است تدوین گردیده است.
2-1 چشمانداز علم و فناوری جمهوری اسلامی ایران در افق 1404هجری شمسی
جمهوری اسلامی ایران در افق 1404 هجری شمسی در علم و فناوری، با اتکال به قدرت لایزال الهی و با احیای فرهنگ و برپایی تمدن نوین اسلامی- ایرانی برای پیشرفت ملی، گسترش عدالت و الهام بخشی در جهان، کشوری است:
· برخوردار از انسانهای صالح، فرهیخته، سالم و تربیت شده در مکتب اسلام و انقلاب و با دانشمندانی در طراز برترینهای جهان
· توانا در تولید و توسعة علم، فناوری و نوآوری و بهکارگیری دستاوردهای آن
· پیشتاز در مرزهای دانش و فناوری با مرجعیت علمی در جهان
2-2 اهداف کلان نظام علم و فناوری کشور
1. دستیابی به جایگاه اول علم و فناوری در جهان اسلام و احراز جایگاه برجستة علمی و الهام بخشی در جهان؛
2. استقرار جامعة دانش بنیان، عدالت محور و برخوردار از انسانهای شایسته، فرهیخته و نخبه برای احراز مرجعیت علمی در جهان؛
3. تعمیق و گسترش آموزشهای عمومی و تخصصی همراه با تقویت اخلاق، آزاداندیشی و روحیة خلاقیت در آحاد جامعه، بهویژه نسل جوان؛
4. دستیابی به توسعة علوم و فناوریهای نوین و نافع، متناسب با اولویتها، نیازها و مزیتهای نسبی کشور؛ و انتشار و بهکارگیری آنها در نهادهای مختلف آموزشی، صنعتی و خدماتی؛
5. افزایش سهم تولید محصولات و خدمات مبتنی بر دانش و فناوری داخلی به بیش از 50 درصد تولید ناخالص داخلی کشور؛
6. ارتقای جایگاه زبان فارسی در بین زبانهای بینالمللی علمی؛
7. کمک به ارتقای علم و فناوری در جهان اسلام و احیای موقعیت محوری و تاریخی ایران در فرهنگ و تمدن اسلامی؛
8. گسترش همکاریهای علمی و فناوری با مراکز معتبر علمی بین المللی.
2-3. اهداف بخشی نظام علم، فناوری و نوآوری کشور
1. دستیابی به سطح مناسب دانش عمومی افراد جامعه و حذف بی سوادی؛
2. پوشش کامل دورة تحصیلات آموزش عمومی؛
3. برخوردار از نظام آموزشی مناسب هدایت کننده دانشآموزان در:
3-1. کسب فضایل، شناخت مسئولیتها، و وظایف در برابر خدا، خود، جامعه، و خلقت؛
3-2. جهت تقویت قدرت تفکر و خردورزی؛
3-3. کسب آمادگی برای ورود به زندگی مستقل و تشکیل خانواده؛
3-4. حضور مسئولانه و مؤثر در نظام اجتماعی؛
3-5. جهت استعدادهای شغلی و آیندة شغلی برای برآوردن نیازهای جامعه؛
3-6. جهت استعدادهای علمی برای ورود به دورة تخصصی؛
4. دستیابی به سطح دانش و مهارت نیروی کار کشور متناسب با استانداردهای جهانی و در راستای پاسخگویی به نیازهای جامعه و بازار کار داخلی و بینالمللی؛
5. کسب رتبة نخست در رتبهبندی دانشگاههای جهان اسلام و احراز جایگاه شاخص در بین دانشگاههای دنیا؛
6. دستیابی به نسبت مطلوب تعداد دانشجویان تحصیلات تکمیلی به کل دانشجویان متناسب با سطحبندی دانشگاهها و نیازهای کشور؛
7. دستیابی به سطح مطلوب تولید علم در علوم انسانی بر اساس مبانی اسلامی و نیازهای بومی؛
8. تثبیت جایگاه کشور در:
علوم و فناوریهای حوزه نفت و گاز به منظور دستیابی به نقش محوری در منطقه؛
فناوری اطلاعات به منظور كسب جایگاه اول علمی و فناوری در جهان اسلام؛
فناوری زیستی بهمنظور كسب 3 درصد از بازار جهانی مربوطه؛
فناوریهای نانو و میکرو بهمنظور كسب 2 درصد از بازار جهانی مربوطه؛
9. كسب دانش طراحی و ساخت نیروگاههای هستهای، دستیابی به دانش انرژی گداخت و دستیابی به فناوری اعزام انسان به فضا و دانش طراحی، ساخت و پرتاب ماهواره به مدار زمین آهنگ (GEO)، با مشارکت جهان اسلام و همکاریهای بینالمللی.
22-4. کمیتهای مطلوب اهم[1] شاخص های کلان علم و فناوری کشور[2]
1
سرمایة انسانی[3]
شاخص
مطلوب در سال 1404
درصد پوشش تحصیلی كشور
میزان واقعی دورة آموزش عمومی(ابتدایی و راهنمایی)
نزدیک به 100 درصد
میزان واقعی دورة متوسطه
95 درصد
مقدار ناخالص ثبت نام در آموزش عالی (از جمعیت 18 تا 24 سال کشور)
60 درصد
سهم دانشجویان تحصیلات تکمیلی از كل دانشجویان
30 درصد
سهم دانشجویانِ دكتری از كل دانشجویان
5/3 در صد
تعداد فارغ التّحصیلان دانشگاهی (سالیانه)
1.200.000نفر
تعداد پژوهشگر تماموقت
ـ
درصد پژوهشگران تمام وقت
دولت
10 درصد
مؤسسات آموزش عالی و پژوهشی و حوزههای علمیه
50 درصد
بنگاههای اقتصادی- تجاری- صنعتی و نهادهای عمومی و غیر انتفاعی
40 درصد
تعداد اعضای هیئت علمی تمام وقت در یك میلیون نفر جمعیت
2.000 نفر
نسبت متخصصان ایرانی مقیم خارج به کل متخصصان کشور
-
2
اخلاق
و
ایمان
میزان نفوذ فرهنگ و ارزشهای اسلامی در محیطهای علمی
ـ
میزان پایبندی به اعتقادات و باورهای اسلامی
-
میزان التزام افراد به احکام اسلامی در محیطهای علمی
-
میزان رعایت اخلاق حرفهای
ـ
میزان اعتماد به توان خودی در توسعه كشور
ـ
میزان پایبندی به قانون
ـ
میزان پایبندی به انقلاب اسلامی، نظام جمهوری اسلامی و قانون اساسی
3
انتشارات علمی
تعداد مقالات در هر میلیون نفر از جمعیت (PPP)
800
میزان استنادات در واحد انتشارات (CPP)
15
نسبتِ فارغ التّحصیلان دانشگاهی و حوزوی به مقالات نمایهسازی شده در نمایههای بینالمللی
10
نسبتِ مقالات نمایهسازی شده در سطح بینالمللی به هیئت علمی
40/0
تعداد مقالات منتشرشده در مجموعه مقالات كامل همایشهای معتبر علمی داخلی و خارجی به تفكیك
-
تعداد مقالات منتشر شده به زبان فارسی در مجلات نمایهشده در پایگاههای بین المللی معتبر
-
تعداد كتب علمی تخصصی تألیفشده و انتشاریافته توسط دانشگاهها، مراكز تحقیقاتی و ناشران معتبر علمی
-
شمار نشریات با نمایة بینالمللی معتبر
160 نشریه با فاکتور تأثیر بالاتر از 3
4
فناوری
و
نوآوری
تعداد اختراعات و اكتشافات بهثبترسیده به تفكیك ملی و بین المللی
معتبر ملی[4]
50.000
معتبر بین المللی
10.000
نسبتِ فارغالتّحصیلان دانشگاهی به اختراعات ثبت شده در پایگاههای معتبر بین المللی
1500
نسبتِ اختراعات ثبت شده در پایگاههای معتبر بین المللی به هیئت علمی
15/0
شاخص نوآوری
-
شاخص دستیابی فناوری
-
تعداد فناوریهای پیشرفتة کشور با رتبة جهانی بالا(20و بالاتر)
-
تعداد شرکتهای دانشبنیان
-
5
کار گروهی
تعداد مقالات علمی با بیش از یك نویسنده
-
تعداد ثبت اختراعات با بیش از یك نام
-
تعداد طرحهای تحقیقاتی با بیش از یك مجری
-
6
سرمایهگذاری
و
تامین مالی
سهم هزینههای آموزش و تحقیقات از تولید ناخالص داخلی
آموزش
7 درصد
تحقیقات
4 درصد
سهم بخش غیردولتی در تأمین هزینههای تحقیقات
50 درصد
نسبت هزینهکرد اعتبارات تحقیقاتی در اولویتهای علم و فناوری به کل اعتبارات تحقیقاتی کشور
-
حجم قراردادهای مشاوره و پژوهشی صنعت با مراکز تحقیقاتی و دانشگاهی
-
سهم هزینهکرد تحقیق و توسعه از کل هزینههای بخش صنعت
-
سهم هزینهکرد تحقیق و توسعه صنعت در مؤسسات آموزش عالی و پژوهشی از کل هزینههای بخش صنعت
-
7
مشارکت بینالمللی
تعداد مقالات مشترك با كشورهای دیگر
-
تعداد پژوهشهای بینالمللی مشارکتی
-
تعداد حوزههای علمی جدیدالتأسیس کشور برای نخستین بار در دنیا
-
تعداد دانشمندان عضو برجسته و مؤثر در مدیریت مجامع بینالمللی
-
تعداد سخنرانان مدعو و اعضای کمیتههای علمی و راهبری همایشهای معتبر بینالمللی
-
تعداد مقالات بسیار پر استناد
2250
تعداد دانشگاهها و مراکز پژوهشی که در رتبهبندی جهانی جزء 10 درصد بهترین مراکز هستند
حداقل 5 دانشگاه
میزان جذب دانشجویان و متخصصان دیگر کشورها
-
8
آمایش آموزشی
توزیع رشتهها و تناسب آن با نیازهای مناطق مختلف کشور
-
امكان ورود استعدادهای مناطق مختلف به دانشگاهها
-
امکان دسترسی به تحصیلات تکمیلی برای استعدادهای مناطق مختلف
-
9
اثربخشی
درصد رشد سالیانة سرانة تولید ناخالص داخلی ناشی از علم و فناوری
4درصد
درصد کاهش میزان بیکاری به دلیل توسعة علم وفناوری
-
میزان رشد شاخص توسعة انسانی
-
سهم تولید محصولات و خدمات مبتنی بر دانش و فناوری داخلی از تولید ناخالص داخلی كشور
بیش از 50 درصد
سهم صادراتِ مبتنی بر فناوریهای بالا از کلّ صادرات غیرنفتی کشور به درصد
ـ
صدور خدمات فنی و مهندسی
-
سهم ارزش افزودة تولیدی صنایع با فناوری بالا و متوسط از كل ارزش افزوده تولیدی کشور
50 درصد
میزان مشارکت دانشمندان و محققان کشور در تصمیمگیری امور مربوط به علم و فناوری
فصل سوم
اولویت های علم و فناوری كشور
3-1. اهداف اولویتبندی و رویکرد پشتیبانی از اولویتها
استخراج اولویتهای علم و فناوری كشور در سند حاضر حاصل تركیب رویكردهای مزیتمحوری، نیازمحوری، مرزشكنانه و آیندهنگری است. بر این اساس و بهمنظور تحقق اولویتها، نوع پشتیبانی از آنها بسته به وضع موجود علوم و فناوریهای مرتبط و نوع توسعة كمی و تحول و ارتقای كیفی مورد نظر در طیف وسیعی از پشتیبانیهای فكری، مالی، قانونی، منابع انسانی و مدیریتی متغیر خواهد بود. برخی رویكردهای پشتیبانی از اولویتهای علم و فناوری عبارتند از:
- هدایت سرمایهگذاریها از طریق برنامههای پنجساله و بودجههای سالیانه و ردیفها و تسهیلات مالی متمرکز؛
- هدایت نظام آموزش برای تأمین و جذب نیروهای نخبه و متخصص مورد نیاز در حوزههای اولویتدار؛
- اصلاح و ایجاد ساختارها و فرایندها و تنظیم، تدوین و تصویب سیاستها و ضوابط تشویقی خاص برای رشد سریع (میانبُر) در حوزههای اولویتدار؛
3-2. اولویتهای علم و فناوری کشور
اولویتها به ترتیب در سه سطح الف، ب و ج تبیین شدهاند. منظور از این نوع دستهبندی، تفاوت شكل و میزان تخصیص منابع اعم از مالی و انسانی و توجه ویژة مدیران و مسؤولان است، به این معنا که حصول اطمینان از رشد و شکوفایی در برخی از اولویتها نیازمند توجه، هدایت و پشتیبانی در سطوح کلان مدیریتی کشور است و در برخی دیگر رشد و توسعه با پشتیبانی مدیریتهای میانی و تخصیص غیرمتمرکز منابع حاصل خواهد شد.
اولویتهای الف
در فناوری[5]: فناوری هوافضا- فناوری اطلاعات و ارتباطات - فناوری هستهای[6] – فناوریهای نانو و میكرو – فناوریهای نفت و گاز - فناوری زیستی – فناوریهای زیست محیطی[7]– فناوریهای نرم و فرهنگی؛
در علوم پایه و كاربردی: مادۀ چگال - سلولهای بنیادی و پزشکی مولکولی - گیاهان دارویی - بازیافت و تبدیل انرژی - انرژیهای نو و تجدید پذیر - رمزنگاری و کدگذاری؛
در علوم انسانی و معارف اسلامی: مطالعات قرآن و حدیث - کلام اسلامی - فقه تخصصی - اقتصاد، جامعهشناسی، علومسیاسی، حقوق، روانشناسی، علوم تربیتی و مدیریت مبتنی بر مبانی اسلامی- فلسفههای مضاف متكی بر حكمت اسلامی - فلسفه ولایت و امامت - اخلاق کاربردی و حرفهای اسلامی - سیاستگذاری و مدیریت علم، فناوری و فرهنگ - زبان و ادب فارسی به عنوان زبان علم؛
در سلامت: سیاستگذاری و اقتصاد سلامت - دانش پیشگیری و ارتقای سلامت با تأکید بر بیماریهای دارای بار بالا و معضلات بومی - الگوهای شیوة زندگی سالم منطبق با آموزههای اسلامی - استفاده از الگوهای تغذیه بومی؛
درهنر: حكمت و فلسفه هنر - هنرهای اسلامی ایرانی - هنرهای مرتبط با انقلاب اسلامی و دفاع مقدس - اقتصاد هنر - فیلم و سینما - رسانههای مجازی با تأکید بر انیمیشن و بازیهای کامپیوتری - معماری و شهرسازی اسلامی ایرانی - موسیقی سنتی و بومی ایران - ادبیات، شعر و داستان نویسی - طراحی هنری ایرانی اسلامی.
اولویتهای ب
در فناوری: لیزر - فوتونیک - زیستحسگرها - حسگرهای شیمیایی - مکاترونیک - اتوماسیون و روباتیک - نیمرساناها - کشتیسازی - مواد نوترکیب - پلیمرها - حفظ و احیای ذخایر ژنتیک - اکتشاف و استخراج مواد معدنی - پیشبینی و مقابله با زلزله و سیل - پدافند غیرعامل؛
در علوم پایه و كاربردی: ژئوفیزیک - ایمنی زیستی - بیو انفورماتیک - اپتیک - فیزیک انرژی های بالا و ذرات بنیادی - محاسبات و پردازش اطلاعات کوانتومی - نجوم و کیهان شناسی - فیزیک اتمی و شتابگرها – علوم ژنتیک - علوم شناختی و رفتاری - محاسبات نرم و سیستمهای فازی - توپولوژی؛
در علوم انسانی و معارف اسلامی: اخلاق اسلامی و مطالعات بینرشتهای آن - الهیأت - عرفان اسلامی - فلسفه - غرب شناسی انتقادی - کارآفرینی و مهارتافزائی - تاریخ اسلام، ایران و انقلاب اسلامی- مطالعات زنان و خانواده مبتنی بر مبانی اسلامی - تاریخ علم (با رویکرد تاریخ اسلامی و ایرانی) - جغرافیای سیاسی؛
در سلامت: داروهای جدید و نوترکیب - مدیریت اطلاعات و دانش سلامت - طب سنتی - تجهیزات پزشکی - سلولی و مولکولی - ژن درمانی - فرآوردههای بیولوژیک - فناوری تغذیهای؛
در هنر: مطالعات انتقادی هنر مدرن - مطالعات تطبیقی حوزههای هنر- هنرهای سنتی و صنایع دستی - خوشنویسی - هنرهای نمایشی - مباحث میان رشتهای هنر و شاخههای علوم با تاکید بر نگاه اسلامی.
اولویتهای ج
در فناوری: اپتوالکترونیک - کاتالیستها - مهندسی پزشکی - آلیاژهای فلزی - مواد مغناطیسی - سازههای دریایی - حمل و نقل ریلی - ایمنی حمل و نقل - ترافیک و شهرسازی - مصالح ساختمانی سبک و مقاوم - احیا و بهرهبرداری مراتع و جنگلها - فناوریهای بومی؛
در علوم پایه و كاربردی: جبر و ریاضیات غیرخطی - ریاضیات گسسته و ترکیبیاتی - آنالیز تابعی و همساز - سیستم های دینامیکی و احتمال - کنترل و بهینه سازی - زیست ریاضی - پلاسما - بیوفیزیک - فیزیک سیستمهای پیچیده - بیوشیمی - شیمی سبز – مواد سیلیکونی - تکتونیک و زمین شناسی مهندسی - فرآوری و استحصال و تلخیص مواد آلی و معدنی - مخاطرات زیست محیطی - تغییرات اقلیمی - اقیانوسشناسی و علوم دریایی - تنشهای زیستی و غیرزیستی - تولید ارقام و گونههای مناسب با بهرهبرداری از تنوع زیستی - بهینه سازی الگوی کشت منطقهای - جامعه شناسی زیستی؛
در سلامت: علوم میان رشتهای بین علوم پایه با علوم بالینی - مقابله با انواع اعتیاد - ایمنی غذایی - امنیت غذایی؛
فصل چهارم: راهبردها و اقدامات ملی توسعه علم و فناوری در کشور
4-1 راهبردهای کلان توسعه علم و فناوری در کشور
راهبرد كلان 1: اصلاح و انسجامبخشیدن به ساختارها و نهادهای علم و فناوری و هماهنگسازی نظام تعلیم و تربیت در مراحل سیاستگذاری و برنامهریزی کلان
راهبرد كلان 2: توجه به علم و تبدیل آن به یكی از گفتمانهای اصلی جامعه و ایجاد فضای مساعد، شكوفا و مولد علم و فناوری بر مبنای آموزههای اسلامی از طریق توسعه و تعمیق و بكارگیری مؤلفههای فرهنگی، اجتماعی و سیاسی
راهبرد كلان 3: ایفای نقش مؤثرتر چرخة علم، فناوری و نوآوری در اقتصاد
راهبرد كلان 4: نهادینه كردن مدیریت دانش و ابتنای مدیریت جامعه بر اخلاق و دانش بر اساس الگوهای ایرانی- اسلامی در نهادهای علمی، اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و دفاعی- امنیتی
راهبرد كلان5: نهادینه كردن نگرش اسلامی به علم و تسریع در فرایندهای اسلامی شدن نهادهای آموزشی و پژوهشی
راهبرد كلان6: تحول و نوسازی نظام تعلیم و تربیت اعم از آموزش و پرورش و آموزش عالی بهمنظور انطباق با مبانی تعلیم و تربیت اسلامی و تحقق اهداف كلان نقشه
راهبرد كلان7: جهتدهی آموزش، پژوهش، فناوری و نوآوری به سمت حل مشكلات و رفع نیازهای واقعی و اقتضائات كشور با توجه به آمایش سرزمین و نوآوری در مرزهای دانش برای تحقق مرجعیت علمی
راهبرد كلان 8: تربیت و توانمندسازی سرمایة انسانی با تأكید بر پرورش انسانهای متقی، کارآفرین، خودباور، خلاق، نوآور و توانا در تولید علم، فناوری و نوآوری متناسب با ارزشهای اسلامی و نیازهای جامعه
راهبرد كلان 9: تعامل فعال و اثرگذار علمی و فناوری با کشورهای دیگر بهویژه كشورهای منطقه و جهان اسلام
راهبرد كلان 10: تحول و ارتقای کمّی و کیفی در علوم انسانی و هنر مبتنی بر معارف اسلامی
راهبرد كلان 11: نقشآفرینی مؤثرتر چرخة علم، فناوری و نوآوری در حوزة علوم پزشكی و سلامت
راهبرد كلان 12: نقشآفرینی مؤثرتر چرخة علم، فناوری و نوآوری در حوزة فنی و مهندسی
راهبرد كلان 13: توسعه، تعمیق و تقویت آموزش و پژوهش در حوزة علوم پایه
4-2 راهبردها و اقدامات ملی متناسب با راهبردهای كلان توسعة علم و فناوری در كشور:
راهبرد كلان 1:
اصلاح و انسجامبخشیدن به ساختارها و نهادهای علم و فناوری و هماهنگسازی نظام تعلیم و تربیت در مراحل سیاستگذاری و برنامهریزی کلان
راهبردهای ملی:
1. سیاستگذاری و ارتقای هماهنگی و همافزایی در بخشهای مختلف کشور در اجرایی کردن نقشه جامع علم و فناوری؛
2. همسوكردن سیاستهای توسعة صنعتی و اقتصادی كشور، بهویژه برنامههای پنجساله توسعه، با سیاستهای كلان توسعة علم و فناوری در كشور؛
3. تعیین حدود مدیریت و مالكیت نهادهای مرتبط با حوزة علم و فناوری ؛
4. ساماندهی نظام مالکیت فکری در حوزههای علم و فناوری؛
5. بازنگری، اصلاح، یکپارچهسازی، سادهسازی و روزآمد كردن قوانین و مقررات نظام علم و فناوری کشور؛
6. اصلاح فرآیندها و ساختارهای نظارت و ارزیابی علم، فناوری و نوآوری ملی و تعیین استاندارد های بومی در حوزه علم و فناوری در چارچوب نیازهای اقتصادی و اجتماعی كشور؛
7. ساماندهی نظام تأمین مالی توسعه علم و فناوری؛
8. سازماندهی نظامهای حرفهای مبتنی بر دانش علمی و فنی برای ادارة واحدهای اقتصادی ـ اجتماعی و نهادینه كردن فرهنگ مهارتگرایی، پژوهشمحوری و كارآفرینی در نظام علم، فناوری و نوآوری؛
9. ایجاد هماهنگی در سیاستگذاری و برنامهریزی در بین دورة آموزش رسمی عمومی، آموزش مهارتی و حرفهای و آموزش عالی به منظور تداوم فرایند فعالیتهای تعلیم و تربیت؛
10. سیاستگذاری و برنامهریزی مشترک شورایعالی حوزههای علمیه و شورایعالی انقلاب فرهنگی بمنظور ساماندهی و ارتقای تعامل حوزه و دانشگاه در تولید و توسعه علم در پرتو آموزههای اسلامی؛
11. ایجاد هماهنگی و کاهش مرزهای میان نظام تعلیم و تربیت رسمی و غیر رسمی در کشور؛
اقدامات ملی :
1. طراحی سازوکار لازم برای سیاستگذاری اجرایی، اجرایی کردن نقشه جامع علمی، تصویب و ابلاغ برنامههای ملی و نظارت و ارزیابیهای مربوطه؛(1)[8]
2. هماهنگی و انسجام بخشی بین نهادهای ذیربط در علم و فناوری و تکمیل نهادهای مرتبط با چرخه علم و فناوری؛(1)
3. توانمندسازی بخش غیردولتی در نظام علم و فناوری و کاهش تصدیگری دولت همزمان با تقویت ابعاد نظارتی آن؛(3)
4. افزایش سهم وقف و خیریه در توسعه و پشتیبانی از مؤسسات و نهادهای علم و فناوری؛(3)
5. ثبت و اعتبار سنجی مالکیت فکری در حوزۀ علم و فناوری در قوۀ مجریه؛(4)
6. ایجاد نهاد دادرسی تخصصی علم و فناوری برای رسیدگی به شکایات و دادخواهیها در قوۀ قضائیه؛(3و4)
7. ایجاد نظام ثبت اختراع امتحانی (اثباتی) در حوزههای اولویتدار؛(4)
8. اصلاح، ترمیم و تکمیل نظام پشتیبان ثبت اختراع و اکتشاف از جمله دفاتر خصوصی تنظیم و پیگیری حقوقی ثبت اختراع و اکتشاف، دفاتر خصوصی تحلیل اختراع و اکتشاف و مراکز اطلاع رسانی فناوری؛(4)
9. تقویت و ساماندهی قوانین و مقررات مالکیت فکری در عرصه مقالات علمی، کتب علمی و پایاننامهها، ثبت اختراعات و نرمافزارهای فنی و تخصصی(4)
10. ساماندهی نظام استاندارد علم و فناوری با حفظ وظایف برنامهریزی و نظارت برای دولت و ارایه خدمات آزمایشگاهی با مشارکت بخش غیردولتی و بومیکردن استانداردها و تدوین استانداردهای جدید با مشارکت نهادهای علمی، مدنی و دانش بنیان؛(6)
11. طراحی نظام کارآمد برای نظارت و ارزیابی و استقرار نظامهای جامع رتبهبندی و تضمین کیفیت نهادهای علمی، فناوری و نوآوری با تأكید بر حفظ حقوق متقاضیان و شفافسازی و رونق بازار عرضه و تقاضا؛(6)
12. ساماندهی، پویاسازی و تسهیل نظام تأمین مالی مؤسسات آموزش عالی و پژوهشی با حفظ ارزشها و رعایت استانداردهای مربوطه؛ (7)
13. افزایش نقش و سهم دولت در حمایت از پژوهشهای راهبردی و بنیادین با تاکید بر بهرهبرداری از نتایج آنها؛(7)
14. هدفمند كردن اعتبارات پژوهشی و تسهیل سازوکارهای مالی به منظورتوسعة پژوهشهای تقاضا محور؛(7)
15. استفاده از سازوكارها و مشوقهای مالی متنوع از جمله معافیت مالیاتی، کمک، وام، معافیتهای گمرکی و تعرفهای برای تقویت نقش بخش خصوصی و بنگاههای نوآور در حوزه علم و فناوری؛(7)
16. ساماندهی بودجه دستگاهها و شرکتهای دولتی و الزام آنها به تامین منابع مورد نیاز پژوهشها در راستای تحقق اهداف و شاخصهای نقشه جامع؛(7)
17. حمایت از ایجاد، توسعه و تامین بهنگام منابع نهادهای مالی نظام علم، فناوری و نوآوری از جمله صندوقهای سرمایهگذاری خطرپذیر، صندوقهای توسعه فناوری، شرکتهای تامین سرمایه و بانکهای توسعه فناوری و نوآوری؛ (7)
18. ایجاد بازار فرابورس مؤسسات و شرکتهای دانش بنیان و حمایت از ورود آنها به بازار بورس؛(7)
19. ایجاد شبکه هماهنگی و همکاری فعالیتهای مالی بین نهادهای تامین مالی علم و فناوری؛(7)
20. ایجاد تسهیلات قانونی برای افزایش سرمایهگذاری بخش غیردولتی در تحقیق و توسعه و ارتقای سهم اعتبارات پژوهشی بخش غیردولتی از تولید ناخالص داخلی؛(7)
21. سیاستگذاری و برنامهریزی مشترك و متمركز تربیتی برای رسانهها و نهادها و مراكز موثر بر تربیت بهمنظور همسویی با نظام رسمی آموزش و پرورش؛(11)
راهبرد كلان 2
توجه به علم و تبدیل آن به یكی از گفتمانهای اصلی جامعه و ایجاد فضای مساعد، شكوفا و مولد علم و فناوری بر مبنای آموزههای اسلامی از طریق توسعه و تعمیق و بكارگیری مؤلفههای فرهنگی، اجتماعی و سیاسی
راهبردهای ملی:
1. تقویت نگاه دینی به مقولۀ علم و علمآموزی و فریضه قلمدادكردن آن و گسترش و ترویج آموزههای قرآن كریم و معصومین(علیهمالسلام) در تربیت علمی و آداب تعلیم و تعلم؛
2. توسعة فرهنگ مطالعه، تتبع، تحقیق و تقویت روحیة پرسشگری، حقیقت جوئی و یادگیری مادامالعمر در سطح عموم و استفاده از یافتههای تحقیقاتی و علمی در زندگی روزمره به صورت عاملی برای توسعة اجتماعی و بهبود زندگی؛
3. فرهنگسازی عمومی برای تقویت جنبش نرمافزاری و تولید بومی علم در جامعه و ارتقای آگاهیهای علمی عمومی در ابعاد مختلف فرهنگی، سیاسی و اقتصادی؛
4. ارتقای منزلت و صلاحیت حرفهای و مرجعیت علمی و اجتماعی معلمان، استادان، پژوهشگران و فنآوران؛
5. گسترش فضای تولید علم و فكر با حمایت از كرسیهای آزاداندیشی و نظریهپردازی، کانونهای تفکر و مناظرات علمی مبتنی بر جدال احسن و نقدپذیری عالمانه؛
6. ارتقای سطح مشارکت دانشمندان و نقشآفرینان علم و فناوری در ایفای رسالتهای اجتماعی، تعمیق، ترویج و احترام به ارزشهای اصیل اسلامی و ایرانی و اخلاق حرفهای و بهره برداری از ذخایر غنی فرهنگی؛
7. استفاده از ظرفیت رسانهها برای پیشبرد اهداف نظام علم و فناوری در کشور؛
اقدامات ملی:
1. ایفای نقش فعالتر مساجد به عنوان پایگاههای علمی و فرهنگی در ترویج و انتشار علم در سطح عموم جامعه؛(1)
2. سادهسازی زبان علم برای عموم مردم و تولید واژگان مناسب لازم به منظور نهادینه كردن فرهنگ استفاده از علم و دستاوردهای علمی در زندگی؛(2)
3. افزایش دسترسی به منابع علمی از طریق گسترش کتابخانههای عمومی و مجازی در مناطق مختلف و حمایت از تولید و انتشار این منابع همسو با نظام علم و فناوری و نوآوری کشور؛(2)
4. بکار گیری فنون علمی و خلاقانه در روشهای تعلیم و تربیت و تدوین متون درسی بخصوص در آموزش و پرورش به منظور ترویج تفکر خلاق علمی از پایین ترین سنین؛(2)
5. تقویت انگیزههای معنوی و تشویق اعتباری و مادی برای جلب نخبگان جامعه به سمت حرفههای معلمی و استادی، پژوهشی و فناوری؛(4)
6. حل مشکلات اجتماعی و معیشتی معلمان و پژوهشگران به منظور فراهم آوردن بستر لازم برای فعالیتهای علمی؛(4)
7. طراحی ساز و کار اجرایی و تعیین متولی تدوین، ترویج و نظارت بر اخلاق حرفهای و معیارها و ضوابط رفتاری در محیطهای علمی و پژوهشی؛ (6)
8. نهادینهسازی تعهد و انضباط اجتماعی، قانونمداری و روحیه تلاش برای گسترش عدالت، رفاه و سلامت جامعه در دانشآموختگان با مشارکت معلمان و استادان؛ (6)
9. اختصاص بخش مهمی از برنامههای رسانه ملی با زبان ساده و عامه فهم به موضوعات علمی و فناوری؛(7)
10. طراحی و اجرای مناظرات علمی در رسانههای عمومی با موضوعات تخصصی علم و فناوری و حمایت از کرسیهای آزاد اندیشی، نظریهپردازی و نقد و مناظره؛(7)
11. انتخاب برترین رسانههای عمومی بر مبنای میزان توجه به علم و فناوری و تخصیص جوایز جشنوارهها و حمایت دولتی بر مبنای آن؛(7)
راهبرد كلان 3
ایفای نقش مؤثرتر چرخة علم، فناوری و نوآوری در اقتصاد
راهبردهای ملی:
1. ترویج فرهنگ كسبوكار دانشبنیان و فرهنگ کارآفرینی و ارتقای توانایی علمی، فناوری و مهارتی افراد با تأکید بر نیازهای جامعه و ایجاد آمادگی جهت پذیرش مسؤولیتهای شغلی؛
2. افزایش نقش علم و فناوری در توانمندسازی و ارتقای بهرهوری در بخشهای صنعتی و تولیدی خدمات تخصصی و عمومی ؛
3. تسهیل و کارآمدسازی فرایند عرضه و تقاضا و انتقال و انتشار علم و فناوری و توسعة زیرساختهای رقابتپذیری تولیدات فناوری و خدمات و محصولات مربوطه؛
اقدامات ملی:
1. تبیین و ترویج آموزههای دینی در خصوص قداست و فریضه بودن کسبوکار متقن و دانش بنیان؛(1)
2. ساماندهی و رتبهبندی مؤثرتر انجمنهای علمی و شركتهای دانش بنیان و مؤسسات پژوهشی غیردولتی و حمایت از ارجاع كار به آنها؛(1)
3. حمایت از توسعة آموزش مهارتهای پیشرفته با مشارکت بخش خصوصی، به منظور افزایش سهم کشور از بازارهای بینالمللی؛(1)
4. حمایت از سرمایهگذاری بنگاههای اقتصادی در تولید و تجاریسازی علم و فناوری؛(2)
5. الزام دستگاهها و سازمانهای اجرایی برای شناسایی و ساماندهی و بهرهگیری مناسب از دستاوردهای علمی و فناوری کشور؛(2)
6. حمایت از بازارسازی برای محصولات نوآورانه به ویژه از طریق اولویتدهی به محصولات و خدمات داخلی در خریدهای دولتی، اطلاع رسانی نیازهای آینده آنها و حمایت از استقرار شرکتهای علمی نوآور داخلی در مناطق آزاد به منظور توسعه صادرات؛(2)
7. تسهیل مراحل راهاندازی و فعالیت شرکتهای دانشبنیان اعم از أخذ پروانه و مجوز، امور واردات و صادرات، بیمه و رفع موانع استقرار آنها در شهرها؛(3)
8. ساماندهی فنبازارهای عمومی و ایجاد فنبازارهای تخصصی در حوزههای اولویتدار کشور؛(3)
9. حمایت از ایجاد مراکز ارائه خدمات پشتیبان "ایده تا بازار" و نهادهای واسط حقوقی، مالی، فنی و اداری در موضوعات اولویتدار علم و فناوری؛(3)
10. کمک به بازاریابی، صادرات و خدمات پس از فروش محصولات فناورانه شرکتهای دانشبنیان از طریق ساماندهی و هدایت جوایز و مشوقهای صادراتی و حمایت از ایجاد سازوکار تبلیغات و بازاریابی و توسعۀ شرکتهای واسط بازرگانی و پشتیبانی؛(3)
11. تدوین سازوکارهای حقوقی و تشویقی دانشگاهها و پژوهشگاهها برای فروش دستاوردها و ایجاد انتفاع برای دانشگاهها، پژوهشگاهها و محققان نظیر حمایت از ایجاد شرکتهای دانش بنیان با مشارکت سهامی مؤسسات آموزش عالی و پژوهشی؛(3)
12. حمایت از توسعۀ مراکز رشد و پارکهای علم و فناوری با تأکید بر مشارکت بخش خصوصی؛(3)
13. پشتیبانی از تعامل بخشهای تحقیقاتی و صنعتی از طریق حمایت از شکلگیری نهاد تحقیق و فناوری ملی(RTI)، ایجاد و گسترش مراكز انتقال و تجاریسازی فناوری و دریافت خدمات و محصولات فناوری تحت مجوز (لیسانس) مؤسسات معتبر داخل؛(3)
14. اختصاص بخشی از اعتبارات طرحهای توسعهای بزرگ کشور به انتقال و یادگیری فناوری و الزام مدیریت این طرحها به تدوین پیوست فناوری و مستند سازی فناوریهای انتقالی با محوریت واحدهای تحقیق و توسعه و ایجاد بانک اطلاعات این فناوریها؛(3)
راهبرد كلان 4
نهادینه كردن مدیریت دانش و ابتنای مدیریت جامعه بر اخلاق و دانش بر اساس الگوهای ایرانی- اسلامی در نهادهای علمی، اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و دفاعی- امنیتی
راهبردهای ملی:
1. پیادهسازی فرایند مدیریت دانش و اطلاعات در نهادها و دستگاههای مختلف؛
2. ارتباط مستمر و همافزا در بین سه جریان تولید، انتشار و كاربرد و توسعة دانش و تقویت فرایند تبدیل ایده به محصول؛
3. ساماندهی و تسهیل مشاركت صاحبنظران و دانشمندان دانش در نظام تصمیمگیری كلان كشور و نهادینهسازی فرهنگ پژوهش و ارزیابی و کنترل در سطوح مختلف تصمیمگیری؛
4. ساماندهی و تقویت انجمنها و جمعیتهای علمی به منظور ایفای نقش مرجعیت علمی و ارتقای مشارکت در تصمیم سازیها، توسعه و ترویج و انتشار علم و فناوری؛
5. ارتقای کیفی و کمی همایشهای علمی، نشستها و مجامع علمی معتبر داخلی با رویکرد دستیابی به تحقق مرجعیت علمی؛
6. رصد، پایش و آیندهنگاری علم، فناوری و نوآوری و نیازهای بازار.
اقدامات ملی:
1. استقرار نظام مدیریت دانش و تقویت سازوکارهای تبدیل دانش ضمنی به دانش صریح و انتشار و استفاده از آنها به ویژه با تقویت زیرساختهای فناوری اطلاعات و ارتباطات؛ (1)
2. حمایت از ایجاد و توسعۀ شبکههای تحقیقاتی و فناوری به منظور افزایش تعاملات و تسهیل انتقال و انتشار دانش؛(2)
3. تقویت و انسجام بخشی به نظام اطلاعات علمی و فناوری کشور با مأموریت استانداردسازی و اصلاح فرآیندهای تولید، ثبت، داوری و سنجش، ایجاد بانکهای اطلاعاتی یکپارچه برای رسالهها، پایاننامهها، طرحهای پژوهشی و فناوری، مقالات، مجلات و کتب علمی، اختراعات و اکتشافات پژوهشگران؛ (2)
4. رتبهبندی و ساماندهی انتشارات علمی و تقویت پایگاه استنادی علوم جهان اسلام(ISC) ؛(2)
5. طراحی سازوکار لازم به منظور بهرهمندی سیاستگذاریها، برنامهریزیها و تصمیمگیریهای کلان کشور از پژوهشهای تأییدشده در مراجع معتبر علمی از جمله فرهنگستانها و مؤسسات، کانونهای تفکر و انجمنهای علمی مرتبط؛ (3)
6. اصلاح مقررات واگذاری طرحهای مطالعاتی، تحقیقاتی و فناوری ملی در راستای اولویت دادن به مؤسسات پژوهشی و فناوری داخلی؛(3)
7. اولویتدهی به میزان مشارکت در برنامهریزیهای ملی، میزان اثر بخشی در توسعه علم و فناوری، کمیت و کیفیت برنامههای ترویجی در حوزه علم و فناوری در شاخصهای ارزیابی و رتبهبندی انجمنها و جمعیتهای ملی؛(4)
8. حمایت از برگزاری همایشهای تخصصی توسط انجمنها و جمعیتهای علمی به ویژه در حوزههای اولویتدار و تسهیل واگذاری نشریات علمی و تخصصی به آنها؛(4)
9. تسهیل و تشویق حضور و مشارکت دانشمندان در همایشهای علمی داخلی و بینالمللی در حوزههای اولویتدار؛(5)
10. ایجاد نهادهای رصد علم و فناوری در حوزههای اولویتدار با مشارکت انجمنهای علمی، مراکز دانشگاهی و مؤسسات غیردولتی؛(6)
راهبرد كلان5
نهادینه كردن نگرش اسلامی به علم و تسریع در فرایندهای اسلامی شدن نهادهای آموزشی و پژوهشی
راهبردهای ملی:
1. نهادینهسازی نگرش اسلامی در برنامهها و متون آموزشی؛
2. توسعه فضای تعامل فکری دانشمندان علوم دینی و سایر علوم؛
3. تعامل مؤثر و سازندة نهادهای علمی حوزوی و دانشگاهی به منظور تقویت نگرش اسلامی به علم و بازسازی تمدن نوین اسلامی؛
4. ارتقای سطح آگاهی، اعتقاد و رفتار اسلامی در فعالان و نهادهای عرصه علم و فناوری و اسلامی نمودن نمادها در مؤسسات آموزشی و پژوهشی؛
اقدامات ملی:
1. بازنگری برنامهها و محتواهای آموزشی بر اساس مبانی نظری، ارزشی و نگرش اسلامی؛ (1)
2. حمایت از پژوهش، تولید محتوا و تدوین برنامههای آموزشی برای تبیین ارتباط علوم طبیعی و علوم جدید با آموزههای دینی و نگرش توحیدی؛ (1)
3. حمایت از پژوهشها و مطالعات برای شناسایی نگرشهای غیراسلامی از قبیل اومانیستی و سكولاریستی در متون آموزشی و اصلاح آنها بر اساس آموزههای اسلامی؛ (1)
4. تدوین تاریخ علوم طبیعی و ریاضی در دورة تمدن اسلامی و معرفی دانشمندان مسلمان و آثار آنان در رشتههای مربوطه؛ (1)
5. ارتقای همکاری نظاممند حوزه های علمیه، دانشگاهها و آموزش و پرورش در فرایند برنامه ریزی آموزشی و تالیف کتب درسی به منظور تعمیق تعالیم دینی و تقویت ابعاد تربیتی ؛ (1)
6. حمایت از برگزاری نشستها و هم اندیشیهای مشترک میان دانشمندان علوم انسانی، پایه و طبیعی با دانشمندان علوم دینی برای بررسی چالشهای حوزة علم و دین؛ (2)
7. حمایت از شبكه سازی دانشمندان و مؤسسات تحقیقاتی دینی در حوزههای مختلف دانش خصوصاً علوم انسانی؛ (2)
8. حمایت از تأسیس پژوهشکدههای بین رشتهای ماموریتگرا در حوزههای دین و علم با حضور محققان حوزه و دانشگاه؛ (3)
9. حمایت از حضور مؤثر و نظاممند مدرسین حوزه در دانشگاه و بالعکس، به منظور استفاده از تجربیات یکدیگر و تقویت تعاملات فكری؛ (3)
10. طراحی برنامههای ترویجی هدفمند به منظور ارتقای سطح دانش و معرفت دینی، سیاسی و اجتماعی و فرهنگ عفاف در فعالان عرصه علم و فناوری مطابق با ارزشهای انقلاب اسلامی و متناسب با رشتة تخصصی، علایق و تجارب آنان؛ (4)
11. ایجاد سازوکار توأم ساختن فعالیتهای آموزشی و پژوهشی اعضای هیأت علمی با نقش تربیتی و اخلاقی آنان در مراكز آموزش عالی و پژوهشی؛ (4)
12. نظاممندكردن و تدوین ضوابط مناسب برای فعالیتهای سیاسی و فرهنگی دانشجویان و اعضای هیأت علمی به منظور ارتقای معرفت و اندیشة دینی؛ (4)
13. رعایت ویژگیهای معماری اسلامی و ملی در طراحی فضاهای کالبدی نهادها و مؤسسات آموزشی و پژوهشی؛ (4)
راهبرد كلان6
تحول و نوسازی نظام تعلیم و تربیت اعم از آموزش و پرورش و آموزش عالی بهمنظور انطباق با مبانی تعلیم و تربیت اسلامی و تحقق اهداف كلان نقشه
راهبردهای ملی:
1. هدفمندسازی حمایت مالی، سرمایهگذاری و هزینهکرد دولت در آموزش عالی در راستای افزایش کارآمدی و پاسخگویی با رعایت اصل سیام قانون اساسی؛
2. انسجام بخشی و تقویت یکپارچگی در سیاستگذاری، نظارت و اعتبار سنجی در نظام آموزش عالی کشور؛
3. طراحی الگوی گسترش آموزش عالی کشور متناسب با حوزههای اولویتدار علم و فناوری، نوع مؤسسات، اوضاع اقلیمی و نیازهای جامعه و اشتغال فارغالتحصیلان مبتنی بر نقشۀ جامع علمی کشور؛
4. ارتقای بهرهوری مؤسسات آموزشی عالی و پژوهشی در چارچوب نظام تعلیم و تربیت اسلامی؛
5. افزایش دسترسی همگانی به آموزش ؛
6. ارتقای بهره وری و تقویت بنیه مالی نظام آموزش و پرورش؛
7. تحول در نگرشها، روشها و محتواهای آموزشی بر اساس جهانبینی و تعلیم و تربیت اسلامی به منظور ارتقای تواناییها و تقویت تفكر منطقی، خلاق و جستجوگر در دانشآموزان و دانشجویان منطبق با آموزههای اسلامی در زمینههای فردی، خانوادگی و اجتماعی؛
8. بالا بردن توان مدیریت منابع انسانی و ارتقای صلاحیت علمی و حرفهای، منزلت اجتماعی و سطح معیشتی معلمان؛
9. اصلاح و تقویت سازوکار مدیریت مدارس به منظور ارتقای کارآمدی آنها؛
10. ارتقای نقش و جایگاه خانواده در تعلیم و تربیت؛
اقدامات ملی:
1. تدوین طرح جامع ساماندهی هدفمند سرمایهگذاری دولت در آموزش عالی به منظور شفاف سازی هزینههای تمام شده تحصیلی در مؤسسات آموزش عالی و ارتقاء کارآمدی آنها؛ (1)
2. افزایش استقلال مؤسسات آموزش عالی و پژوهشی در مدیریت امور اداری، منابع مالی، درآمدها و هزینهها از طریق افزایش اختیارات و مسئولیتپذیری هیأتهای امنای آنان؛ (1)
3. تقویت نظام بورس تحصیلی دانشجویان مستعد به منظور ارتقای نظام آموزش عالی کشور؛ (1)
4. هدایت منابع و بودجههای آموزشی و پژوهشی به سوی نیازها و مأموریتهای ملی؛ (1)
5. اصلاح و تدوین نظام برنامهریزی آموزشی و پژوهشی بر اساس مبانی اسلامی با توجه به نیازهای واقعی جامعه و نهادهای متقاضی در کشور؛(2)
6. استقرار نظام سنجش و پذیرش دانشجو در آموزش عالی كشور به منظور هماهنگی و انسجامبخشی در سطوح سیاستگذاری، نظارت و اجرا؛ (2)
7. حمایت از مشارکت مردم، نهادهای عمومی و غیردولتی و همچنین گسترش فرهنگ وقف در حوزة آموزش عالی با حفظ کارکردهای سیاستگذاری و نظارتی دولت؛ (2)
8. توسعه فرهنگ پژوهش و كارآفرینی در آموزش عالی و برقراری تعامل فعال با نهادها و بنگاههای اقتصادی و اجتماعی در برنامهریزیهای آموزشی؛ (2)
9. ایجاد نهاد ملی مدیریت ارزشیابی، اعتبارسنجی و تضمین کیفیت در نظام آموزش عالی تحت نظر شورای عالی انقلاب فرهنگی؛(2)
10. تقویت نظارت و اعمال سیاستهای آموزشی و پژوهشی كشور در دانشگاهها، خصوصاً دانشگاههای غیردولتی؛(2)
11. ساماندهی و توسعة قطبهای علمی از جمله قطبهای مشترک بین حوزه و دانشگاه، به منظور انجام فعالیتهای علمی ویژه و مأموریتگرا در حوزههای اولویتدار؛ (2)
12. اعطای مأموریت ویژه به برخی از مراكز دانشگاهی و تحقیقاتی ممتاز و تقویت دورههای پسادکتری به منظور گسترش مرزهای دانش و احراز رتبههای ممتاز در رتبهبندی جهانی ؛ (2)
13. جهتدهی دانشگاههای برتر کشور به اهتمام بیشتر در دورههای تحصیلات تکمیلی؛(3)
14. رصد دائمی ظرفیتهای محیطی و اقتضائات اجتماعی و تنظیم ظرفیت دانشگاه ها در مقاطع و حوزههای مختلف علمی متناسب با رتبۀ علمی آنها و نیازهای حال و آینده بر اساس اصول و ملاحظات آمایش سرزمین؛ (3)
15. ارتقای نقش مناسب زن و مرد در خانواده و جامعه اسلامی با اصلاح سازوکار جذب و هدایت تحصیلی دانشجویان؛ (3)
16. تخصیص منابع به مؤسسات آموزشی و پژوهشی با لحاظ نمودن اصول تمرکز زدایی و مأموریتگرایی در موضوعات مورد نیاز هر منطقه کشور؛(3)
17. حمایت از شكلگیری و توسعة مؤسسات آموزشی غیردولتی مبتنی بر اهداف و ارزشهای نقشه جامع علمی کشور؛ (3)
18. ایجاد سازوکارهای انگیزشی برای توسعۀ رقابت سالم در فعالیتهای مؤسسات آموزش عالی و پژوهشی؛ (4)
19. ترویج پژوهشمحور کردن آموزش و مسئله محور کردن پژوهش؛ (4)
20. حمایت از به کارگیری فناوریها و روشهای جدید آموزشی در آموزش عالی؛ (4)
21. بازتعریف نظام ارتقای اعضای هیأت علمی و پژوهشگران بر اساس ضوابط كیفی و اهداف و ارزشهای نقشۀ جامع علمی کشور؛ (4)
22. طراحی و استفاده از سازوکارهای انگیزشی مناسب برای جذب اعضای هیأت علمی متعهد و نخبه؛ (4)
23. تسهیل اخذ مجوز و فعالیت مؤسسات پژوهشی غیر دولتی و ایجاد نظام رتبه بندی و ارتقای علمی پژوهشگران آنها؛(4)
24. ایجاد سازوکار مناسب برای حضور تماموقت اعضای هیأت علمی در دانشگاهها و افزایش تعاملات علمی استاد و دانشجو در خارج از كلاس با تاکید بر شاگردپروری؛ (4)
25. توسعة نظام آموزش الکترونیک و زیرساختهای فناوری اطلاعات و ارتباطات در حوزه آموزش عالی و آموزش و پرورش؛(5)
26. افزایش سهم آموزش دورة عمومی از بودجة دولت و عملیاتی نمودن آن؛ (6)
27. تقویت مشاركت عمومی در آموزش و پرورش با حفظ کارکردهای سیاستگذاری و نظارتی نظام از طریق تسهیل تأسیس مدارس غیر دولتی، حمایت از فعالیتهای آموزشی، تشویق واقفین و خیرین و حمایت از گسترش مدارس موفق؛ (6)
28. حمایت از نهادهای غیر دولتی برای تولید و پشتیبانی از محتوا و تجهیزات آموزشی و کمک آموزشی؛ (6)
29. ایجاد نظام رتبهبندی مدارس و مؤسسات آموزش و پرورش به منظور شفافسازی عملکرد، ارتقای کیفیت و تقویت انگیزههای رقابت؛ (6)
30. ایجاد نظام سنجش، ارزشیابی و تضمین کیفیت در تعلیم و تربیت رسمی و عمومی کشور؛ (6)
31. ایجاد سازوکارهای سنجش توانمندیهای دانشآموزان، معلمان و عملکرد مدارس، مستقل از مؤسسات مجری آموزشی؛ (6)
32. رصد دائمی شرایط محیطی به منظور پاسخگویی پیوسته و پویای آموزش و پرورش به نیازهای حال و آینده جامعه؛ (7)
33. تربیت و توانمندسازی دانشآموزان در شئون دینی، خانوادگی، اجتماعی، زیستی و بدنی، هنری، حرفهای، علمی و فناوری برای ورود به عرصههای مختلف زندگی و جامعه و پرهیز از جهتگیری محض دورة آموزش عمومی به سمت آموزش عالی؛ (7)
34. بازنگری و بازتولید محتوا و
ادامه مطلب